Akvaryum Balıklarında Mantar Hastalığı ve Tedavisi
Önlem, Tanı ve Tedavi
Akvaryumda sürekli karşılaştığımız iç parazitlerin çok sayıda farklı türü olmakla birlikte genel anlatımla iç parazitin teşhis şekli, sebepleri ve tedavisinden bahsedelim.
Çoğu iç parazit, balığın karnında çökme, zayıflama belirtileriyle kendini gösterir. İç parazitler balığın yediği yemlerden faydalanmasına engel olur. İlk safhada balığın iştahı yerinde olmasına rağmen karnındaki zayıflama giderek artmaktadır.
İleriki durumlarda bu zayıflık balığın direncinin düşmesine sebep olur. Bu yüzden iç parazit taşıyan balıklar, diğer hastalık ve parazitleri de kendine çeker. Zamanla güçsüzleşir, iştahsızla şır ve bazı türlerde balık karın bölgesine doğru kıvrılarak kamburlaşmaya başlar. Bir diğer dikkat çeken durum da balığın dışkılamasındaki değişimdir. Balık dışkısı, yediği yemlere göre siyah, kahverengi, yeşil ve kırmızı olabilmektedir ancak iç parazit taşıyan balıklarda dışkının şeffaf, yapışkan, sümüksü bir yapıda olup uzadığını fark edebilirsiniz.
Yukarıdaki anlatıma ek olarak birçok türde rastlanabilen Camallanus türü iç parazitin tanımlamasında farklılıklar vardır. Karın içe çökmez, şişkinleşir. Anüsten dışarı kızıl kahve tonlarında ipliksi solucan benzeri kurtçukların uzanıp içeri girdikleri görülür. Çok hızlı yayılan ve dirençli bir parazittir.
İç Parazitin Oluşma Sebepleri
Bunu bir tek sebebe bağlamak mümkün değildir. Bayat yemlerin kullanılması, yetersiz bitkisel besin alımı, yem çeşitliliğinin az olması, yüksek protein içeren yemlerin sık kullanılması, sürekli kuru yemlerle beslenme ve kabızlık, iç paraziti tetiklemektedir. Etçil veya protein ağırlıklı beslenen türlerde dahi bitkisel besin takviyesi yapılması gerekmektedir. Bunun yanı sıra omnivor-hepçil ve otçul beslenen balıklarda yalnızca kuru yemleme yapmak yeterli olmayabilir. Sindirim sistemlerini rahatlatmak için balığın türüne göre yiyebileceği taze ve haşlanmış yeşillikleri vermelisiniz. Vatoz ve diğer alg yiyicilerin ağzı sert düzlemdeki yosun ve algleri kazımak için çok ince fırça benzeri yapılardan oluşmaktadır. Böyle türler için kabak ve salatalık, patates ve havuç dilimleri, beslenmek için doğru yapıyı sağlar. Dişli ve güçlü çeneli malawi – tanganyika cikletleri ısırıp koparabildiği yapıdaki bitkileri tüketebilirler. İnce dilimlenmiş salatalık, pazı ve ıspanak yaprakları ile kolayca beslenebilirler. Canlı doğuranlar küçük ağız yapısına sahiptir ve ıspanak/pazı yaprağını 8-10 dakika haşlayarak verdiğinizde parçalayıp beslenebilirler. Tetra’lar, küçük sazansıgiller ve japon balıkları daha çok yavaş batan yemleri orta seviyede yakalayıp tek hamlede yutmayı tercih ettikleri için ince kıyılmış haşlanmış ıspanak/pazı yaprakları ile haşlanıp kabuğu soyulmuş bezelye tanelerinin yutabilecekleri boyuta getirilmesiyle bitkisel besin ihtiyaçlarını giderirler.
Bitkisel besin ihtiyaçları düzenli olarak karşılanan balıkların iç parazite yakalanma riski oldukça düşüktür.
İç Parazit Tedavi Yöntemleri
1: Sarımsak Kullanımı
Sarımsak, yaralandığı anda hızlıca Allicin adlı uçucu yağı salgılar. Bu madde sarımsağa kokusunu veren, anti parazit özelliğindedir. Etkisi kısa sürelidir, açıkta kaldığında salgılandığı andan itibaren hızla uçarak 1 saate kadar hemen hemen etkisiz hale gelmektedir. Sarımsak dişlerinin iri ve olgun olanları allicin salınımında daha etkilidir. Allicin’i balığın sindirim sistemine ulaştırabilmek, çoğu iç parazitin ölmesini sağlamaktadır. Bunun için sarımsağı iyice ezip özünü çıkarmak, bu özü kuru yeme emdirir emdirmez balıklara yedirmek gerekmektedir. Sarımsak özünü elde etmek zor olduğu için ezilen sarımsağın üzerine bir iki damla ılık su ekleyip 2-3 dakika sonra bu suyu süzerek kullanıma hazır hale getirebilirsiniz. Haftada 2-3 kez bu yöntem uygulanıp, sarımsak özlü yemi kullandığınızın ertesi günü yalnızca taze-haşlanmış bitki vererek parazitlerden kurtulabilirsiniz.
Bazı durumlarda, özellikle de Camallanus paraziti tedavisinde sarımsak yeterli gelmeyebilir ve kimyasal yöntemlere başvurmanız gerekebilir.
2: Sera Baktopur
Sitemiz üzerinden temin edebileceğiniz bir ilaç olup, etkili bir parazit öldürücüdür. Akvaryumdaki oksijenli ortamda yaşayan yararlı nitrifikasyon bakterilerine zararı olmamakla birlikte nitratı gaz forma dönüştüren oksijensiz ortam bakterileri için sakıncalıdır. Bu yüzden baktopur tedavisini akvaryumda yapabilmenize rağmen karantinada uygulamanız önerilir.