Bitkili Akvaryumlarda Aydınlatmanın Önemi?
Bitkili bir akvaryum oluşturmak her zaman için özen isteyen işler arasındadır. Akvaryumdaki o muhteşem seyir zevkine ulaşmak kolay değildir. İyi bir akvaryum oluşturmanın belki de en önemli kuralı iyi bir aydınlatma kullanmaktır. Neden mi?
Akvaryumda yaşayan bitkiler her ne kadar su içinde oldukları için bize farklı gelse de temel olarak kara bitkileriyle aynı şeylere ihtiyaç duyarlar. Büyümek ve gelişimlerini sürdürmek için tıpkı insanların nefes alması gibi onlar da fotosentez yapmaya ihtiyaç duyarlar. Fotosentez yapabilmenin koşulu ise ışık ve karbondioksit kullanabilmeleridir. Kara bitkileri ışık ihtiyacını güneşten karşılarken, akvaryum bitkileri için bu söz konusu değildir. Nitekim bu gereksinimi karşılamak içinse akvaryumlarda aydınlatma kullanılır. Aydınlatma doğru bir şekilde kullanıldığında bitkilerin büyümesi ve gelişmesi için gerekli olan fotosentez olayını destekleyerek sizlere halinizdeki akvaryumu oluşturma hususunda fırsat tanır.
Peki aydınlatmanın tam olarak bitkiler üzerindeki görevi nedir?
Bitkilerin büyümesi için gerekli olan güneş ışığı birçok renkli ışığın birleşimidir. Işıklarda ise bu renklerin tümü mevcut değildir. En çok etkili olanları kullanılarak fotosentezin maksimum oranda desteklenmesi sağlanır. Bu sayede bitkiler büyüme ve gelişimlerini daha kısa sürede sağlıklı bir şekilde tamamlarlar. ( Bkz: Akvaryum Aydınlatmaları)
Aydınlatmanın Fazla Olmasının Zararı Var Mıdır?
Oksijen tehlikesi: Öncelikle doğada her şeyde olduğu gibi bitkilerde aydınlatma kullanılırken de mutlaka bir denge söz konusu olmalıdır. Bu dengeyi sağlamak bitkilerin akvaryumda çok fazla çoğalmasını engelleyecektir. Aksi halde bitkilerin aşırı artması algleri de çoğaltacak, akvaryumdaki oksijen miktarı üç katı oranında tüketilecektir. Oksijen miktarının fazlaca tüketilmesi balıklarınız için gerekli olan oksijenin sağlanamamasına yol açacak ve balıklarınız büyük bir tehlikeyle karşı karşıya kalacaktır. Unutmayın!
NOT: Çok yüksek ışık kullanmak çok iyi büyüyen bitkiler demek değildir.
Ph seviyesi tehlikesi: oksijen miktarının azalması iyi bir havalandırma kullanıldığı takdirde çözülebilecek bir tehlikedir. Balıkların havasızlık nedeniyle yüzemez hale gelmesi bu tehlikeye müdahale etmek için iyi bir belirtidir. Fakat akvaryumunuzdaki ph seviyesinin yükselmesi ani ve toplu ölümlere neden olabilir. Böyle bir durumda ise müdahale etmede çok geç kalmış olabilirsiniz.
Ph seviyesi fazlalaşmasının ortaya çıkış nedeni ise yine bitkilerin fazlaca fotosentez yapıyor oluşundan kaynaklanır. Akvaryumda bol fotosentez yapılması, bol miktarda karbon asit meydana gelmesini sağlar. Bu da akvaryumunuzdaki ph seviyesinin tehlikeli boyutta artması manasına gelir. Peki doğru bir aydınlatma kullanımı nasıl olmalıdır?
Bitkili Akvaryumlarda Aydınlatma Kullanımı Nasıl Olmalıdır?
Akvaryumunuz için gerekli düzeyde aydınlatma kullanmak istiyorsanız bu süre günde 10 ila 12 saatlik olmalıdır. Doğru bir aydınlatma tercih etmek istiyor iseniz de mutlaka içerisinde mor ve kırmızı dalga boylarının yüksek olduğu bir aydınlatma tercih etmelisiniz.
Merak edilen bir diğer konu da tercih edeceğiniz lambanın gücü ve sayısıdır. Bu kesinlikle akvaryumunuzun derinliğine göre değişen bir olgudur. Akvaryumun derinliği ve suyun berraklığı ışığı ne derece absorbe edeceğini ve bitkiye ne denli ışık ulaştırabileceğini bize gösterir. Yine de net bir şey söyleyecek olursak dm2 başına normal elektrik lambasında 2 watt, floresanda2/3 watt, 30 cm'den daha derin olan sularda ise bir miktar daha fazla aydınlatmakullanabilirsiniz. Ledlerde ise akvaryumunuzun derinliğiyle doğru orantılı olacak uzunlukta ledler kullanabilirsiniz. Işığın fazla gelmesinden endişe ediyorsanız bunun için iyi bir ipucumuz var!
İPUCU: Eğer akvaryumunuzda fazla miktarda ışık kullanırsanız sudaki alg miktarı çoğalacaktır. (Yosunlaşma görülür.) Bu durum ise en iyi “ışığı azalt” mesajıdır.
Bitkilerin En Çok Fotosentez Yaptığı Renkler Nelerdir?
Bitkiler fotosentez yapmak için asıl olan güneş ışığını kullanırlar. Güneş ışığında tüm renklerde ışıklar bulunur. Yapay ışıklarda ise bu renklerden ancak birkaçı veya bir tanesi bulunur. Dolayısıyla bu noktada bitkilerin en çok hangi renkte fotosentez yapabildiklerini bilmekte fayda vardır. Eve şahane bir akvaryum kurmak istediğinizde elbette ki güneş ışığını yeterince sağlayamazsınız. Bunun yerine aydınlatmalarınızda fotosentezin en çok yapıldığı mavi, mor ve kırmızı renkte ışıklar kullanmalısınız. Ayrıca en az fotosentez ise yeşil ışıkta yapılır. Çünkü bitkiler yeşil ışı geri yansıtırlar.
ÖNERİ: Eğer 1 adet mor dalga boyuna sahip bir lamba seçtiyseniz yanına 1 adet de tüm renkleri kapsayan ancak daha çok mor ve kırmızı değerler lümeni yüksek bir lamba seçebilirsiniz.
Aydınlatmada Akvaryum Yüksekliğinin Önemi Var Mı?
Işık şiddeti her zaman için suyun derinliği ile doğru orantılı olmalıdır. Suyun derinliği arttıkça dibe ulaşabilen ışık miktarı o derece azalır. Bitkilere etki eden ışık miktarı da az olacağı için her ne kadar “Aydınlatma kullanıyorum, bir işe yaramıyor!” diye söylenseniz bu de oldukça yersiz bir söylem olur. Akvaryumunuzun boyutu ve derinliği sizin nasıl bir lamba tercih edebileceğinizi belirleyen faktördür. Özellikle 50 cm’den daha derin bir akvaryuma sahipseniz daha yüksek watt lambalar kullanmalısınız. Aksi halde lamba maksimum değerde aydınlatma sağlamaya çalışırken enerjisinin %40’ını aydınlatmaya %60’ını ise ısı oluşturmaya harcayarak beklenen etkiyi sağlamaz.